نشست کارگروه تالاب‌ها درباره بررسی وضعیت تالاب هامون در استان سیستان و بلوچستان با حضور شینا انصاری معاون رییس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، احمدرضا لاهیجان‌زاده معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌ها، صدیقه ترابی معاون محیط زیست انسانی، معاون استانداری سیستان و بلوچستان، نمایندگان وزارت امور خارجه، معاونت راهبردی، وزارت نیرو و وزارت بهداشت  برگزار شد. 

از آنجا که توسعه استان دغدغه ماست و کارهای بر زمین مانده بیش از کارهای انجام شده است، بایستی نکاتی در باب اقدامات انجام نشده اما ضروری یادآور شوم. سیستان و بلوچستان در حوزه های عمرانی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کارهای بر زمین مانده ذیل را پیش روی دارد.

سرکنسول ایران در کویته (پاکستان) با اشاره به مسائل زیست محیطی میان سه کشور ایران، افغانستان و پاکستان، گفت: ما محکوم و مجبور به داشتن همکاری منطقه‌ای هستیم، بدون این همکاری به نتیجه نمی رسیم، گرد و غبار تالاب بین المللی هامون بر روی افغانستان، جنوبشرق ایران و پاکستان تاثیر می گذارد، بنابراین به ناچار باید همکاری کنیم، در غیر اینصورت هر سه کشور آسیب می بینند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری سیستان و بلوچستان گفت: طرح‌های بیابان زدایی بدون مشارکت مردم و کشورهای دیگر در سیستان و بلوچستان اجرا نمی شود و باید قوانین بهره‌کشی از زمین توسط دولت‌ها اصلاح شود.

یکی از مصوبات سازمان حفاظت محیط‌زیست در سفر اخیر معاون رئیس‌جمهور به سیستان‌وبلوچستان مرطوب‌سازی کانون‌های گردوغبار در سیستان پیش از شروع بادهای ۱۲۰روزه در این منطقه بود. برنامه‌ای که به‌نظر می‌رسد همچنان بلاتکلیف مانده است.

علیرغم انتقادات به احداث و نقمات حادث از کانال انتقال آب هامون سابوری به شمال ادیمی در سال گذشته، اکنون شاهد ورود آب به آن بوده و باید امیدوار بود تا این روند در سال های آتی نیز تداوم یابد که در فصل بادهای تابستان با تثبیت گرد و غبارهای ناشی از آن، محیط زیست قابل تحمل تری داشته باشیم. در حال حاضر آب در کانال جاری شده و امکانات پمپاژ به مخزن زهکش اراضی فراهم شده است، اما برای بهره برداری بهینه از این پروژه چند نکته را لازم است یادآور شد.

معضل گرد و غبار نه تنها اصلی ترین مانع توسعه در سیستان است بلکه بزرگترین تهدید حیات زیستی در منطقه به شمار می‌رود. مهم‌ترین خاستگاه گرد و غبار بستر خشکیده تالاب هامون است که به مدد بارش های بهار اینک بخش هایی از آن را آب فراگرفته و امید است با همکاری و مسئولیت شناسی دستگاه‌های ذیربط، آبرسانی به نقاط برداشت گرد و غبار که معمولا به صورت طبیعی در دسترس آب نیستند، صورت گیرد.

مقامات گروه طالبان در قبال مطالبه حقابه ایران از رودخانه هیرمند بارها اعلام کردند که در صورت بارش باران و وجود آب در حوضه آبریز هیرمند، حقابه ایران پرداخت خواهد شد.

نزدیک به دو سال از استقرار طالبان به‌عنوان زمامداران افغانستان می‌گذرد و طی این مدت، برنامه‌های آبی حاکمان جدید افغانستان، کشورهای همسایه به‌ویژه ایران را به‌شدت متأثر کرده است. اثراتی که حتی از تبعات منفی تغییراقلیم هم پیشی گرفته است و شرق کشور را در بحران شدید آبی و گردوغبار و محیط زیستی قرار داده است. بهانهٔ طالبان در مورد همهٔ پروژه‌های آبی و عدم تأمین حقابهٔ ایران به‌ویژه در سدسازی بر رودخانهٔ مرزی هیرمند، هریرود و رودخانه فراه، همواره خشکسالی و کاهش بارندگی بود. حالا به‌نظر می‌رسد طالبان پا را از مرز همسایگان هم فراتر گذاشته است و به‌دنبال دریافت کمک جهانی برای آن چیزی است که تغییراقلیم عنوان می‌کند.

پریان مشترک، خاشرود و رود خوسپاس منابع تامین کننده تالاب هامون‌پوزک هستند، با احداث بند کمال خان بر روی رودخانه هیرمند و از حیض انتفاع خارج شدن پریان مشترک، آورد خاشرود و رودخانه خوسپاس توان تکمیل هامون پوزک و متعاقب آن سرریز شدن به هامون سابوری را ندارند. در گذشته با پیوستن آب پریان مشترک به آورد خاشرود و خوسپاس در هامون پوزک، آب سرریز به سمت هامون سابوری و گذر از چونگ خرگوشی و چونگ سرخ برای محیط زیست و مرطوب سازی تالاب بخش ایران حائز اهمیت بود.